ترانسمیتر دما یا انتقال دهنده دما (Temperature Transmitter) چیست ؟ 

ترانسمیتر دما یا انتقال دهنده دما ابزاری است که دمای اندازه‌ گیری شده توسط سنسور دما مثل pt100 و ترموکوپل را به یک کمیت استاندارد قابل انتقال تبدیل می‌کند. ترانسمیتر از ترکیب دو واژه TRANSFER+METER گرفته شده است. یعنی تجهیزی که بتواند یک کمیت فیزیکی را اندازه گیری کرده وآن را به مکانی دورتر مثل اتاق کنترل انتقال دهد.

ترانسمیتر در حیطه ابزار دقیق به تجهیزی گفته می شود که یکی از پارامترهای فیزیکی نظیر: دما ، فشار ، جریان سیال ، رطوبت ، سرعت ، سطح یا ارتفاع مواد داخل مخزن ، وزن و … را به سیگنالی استاندارد نظیر ۴ تا ۲۰ میلی آمپر یا صفر تا ده ولت تبدیل می کند و قابلیت ارسال سیگنال به صورت دو سیم یا پاور لوپ را نیزدارد.

این تجهیز می تواند نیوماتیکی و یا الکترونیکی باشد و در هر دو مورد ، سیگنال ارسالی استاندارد بوده و برای تجهیزاتی که در حلقه کنترل قرار دارند قابل فهم می باشد.در نوع الکترونیکی جریان ۲۰-۴ میلی امپر و در نوع نیوماتیکی فشار هوای ۱۵-۳ (PSI) یا (bar) از سوی TRANSMITTER به کنترلرهای الکترونیکی و نیوماتیکی ارسال می شود.

ترانسمیترهای دما میتوانند در چندین مدل ساده و قابل کالیبره ارائه شوند. این ترانسمیترهای قابلیت تشخیص انواع سنسور دما نظیر انواع ترموکوپل و RTD (PT100) را دارند.

ترانسمترهای مطرح شده در مدل های ریلی و مدلهای مخصوص هد (head) ترموکوپل و PT100 می باشند.

ترانسمیترهای دما از نظر چگونگی نصب به دو دسته تقسیم می شود:

۱) ترانسمیتر دمای کله ای : ترانسمیتر دمای کله ای در داخل محفظه بالای سنسور قرار گیرند که به نوع HEAD MOUNTED معروف هستند.

۲) ترانسمیتر دمای ریلی : ترا نسمیتر دمای ریلی در داخل تابلو و روی ریل‌ها نصب می شوند که به RAIL MOUNTED معروف هستند .

انواع ترانسمیتر دما :

ترانسمیتر در دو نوع :

1- ترانسمیتر دما پسیو (غیر فعال) : این نوع ترانسمیتر که یکی از پر کاربردترین ترانسمیتر ها می باشد، مسیر تغذیه جداگانه ندارد و ولتاژ مورد نیاز تغذیه خود را روی همان خطوط جریان خروجی از دستگاه جانبی مثل RTU یا PLC و غیره دریافت می کند و سپس کمیت اندازه گیری شده را به صورت جریان استاندارد روی خطوط خروجی ارسال می کند. اینکار باعث می شود که سیم کشی اضافی برای تغذیه درتجهیزات اندازه گیری مورد نیاز نباشد و همچنین ترانسمیتر بدون نیاز به برق جداگانه از طریق خطوط اتصال یافته به خروجی های آنها تغذیه شوند.

2- ترانسمیتر اکتیو (فعال) : این نوع ترانسمیتر صنعتی، کمیت اندازه گیری شده را روی دو خط به صورت جریان استاندارد ۴ تا ۲۰ میلی آمپر ارسال می نمایند ولی برای عملکرد صحیح نیاز به تغذیه جداگانه دارند که بایستی به گونه ای تامین و به آنها تحویل داده شود. بنابراین این نوع از ترانسمیتر منجر به صرفه جویی در سیم کشی نمی گردند و مزیت ترانسمیتر پسیو را ندارد.

کالیبراسیون یک ترانسمیتر دما :

کالیبراسیون در معنای عام ، تنظیم کردن وسایل اندازه گیر است. در ابزاردقیق منظور از کالیبراسیون ، تنظیم کردن ترانسمیتر ها به گونه ایست که به ازای مینیمم حالت احتمالی کمیت ، mA 4 و به ازای ماکزیمم حالت احتمالی  20 mA سیگنال خروجی داشته باشیم .

ترانسمیتر  Transmitterچیست ؟ 

در واحد های صنعتی بزرگ که عملیات تولید در محوطه ی گسترده ای انجام می گیرد ادوات و دستگاه های کنترل و اندازه گیری بطور متمرکز در محلی به نام اتاق فرمان یا مرکز کنترل قرار دارند. بطوری که امکان اندازه گیری و کنترل کلی متغییر ها در سراسر کارخانه و محوطه آن توسط اپراتور در هر لحظه فراهم آید. در چنین مواردی لازم است که سیگنال ها و فرمان ها از محوطه به اتاق کنترل و بر عکس منتقل شوند برای این منظور از دستگاه هایی به نام ترانسمیتر ها استفاده می شود.

ترانسمیترها روی لوله ها و مخازن در سراسر محوطه در نقاط اندازه گیری نصب می شوند. بطور کلی ترانسمیتر ها از سه قسمت اصلی حس کننده، مبدل (ترانسدیوسر) و تقویت کننده تشکیل می شود.

لازم به ذکر است قسمت های مبدل و تقویت کننده برای انواع ترانسمیتر ها یکسان بوده و فقط قسمت حس کننده برای کمیت های مختلف متفاوت می باشد. مثلاً در مورد ترانسمیتر درجه حرارت قسمت حس کننده به درجه حرارت و درمورد ترانسمیتر های فشار قسمت حس کننده به درجه فشار حساس خواهند بود.

ترانسمیتر صنعتی ابزاری است که برای اندازه گیری کمیت ها و پارامترهای مختلف نظیر دما، فشار، رطوبت، سطح مایعات، فلو، گازهای های محیطی و مواردی از این دست استفاده می گردند و مقادیر اندازه گیری شده را به صورت جریان الکتریکی استاندارد در بازه 4 تا 20 میلی آمپر روی یک زوج سیم ارسال می نمایند.

از آنجا که نویزهای محیطی غالبا به صورت ولتاژ القایی بر روی سیم ها و کابل های انتقال داده ظاهر می شوند، لذا استفاده از ترانسمیتر به جای سنسور ، در صنعت بسیار رایج بوده و باعث جلوگیری از بروز نویز بر روی سیگنال الکتریکی می گردد.

ترانسمیتر در دو نوع پسیو و اکتیو موجود می باشند که نوع اکتیو آنها، برای کارکرد نیاز به تغذیه جداگانه و مستقل دارد ولی در مدل پسیو، تغذیه از طریق همان زوج سیم جریان خروجی به ترانسمیتر داده می شود و نیاز به مسیر جداگانه برای تغذیه نیست.

این موضوع باعث کاهش سیم کشی در سامانه های کنترل و مانیتورینگ می گردد. این نوع ترانسمیتر را ترانسمیتر Loop-Powered یا پسیو نیز می نامند.